Faktura split payment z oznaczeniem "mechanizm podzielonej płatności"

Podatek VAT jest kontrowersyjny i rządzący nieustannie walczą z poprawą jego ściągalności. W takim celu powstał między innymi mechanizm podzielonej płatności. Metoda ta nie jest nową koncepcją rządzących, ale w ostatnim czasie mocno zmodyfikowana. W związku z tym przedsiębiorców zastanawia, jak zmieni się rozliczanie podatku VAT z urzędem skarbowym oraz jak dokumentować transakcje z wykorzystaniem mechanizmu podzielonej płatności? Czy producenci zdążą dostosować oprogramowanie do wystawiania faktur i księgowości do zmian? Odpowiedź w artykule!

Co to jest mechanizm podzielonej płatności?

Mechanizm podzielonej płatności, inaczej nazywany split payment, to metoda zapłaty za zobowiązania wynikające z zakupów, w którym płatność za towar lub usługę dokonywana jest na dwa rachunki bankowe dostawcy lub sprzedawcy usług. Podczas płatności przelewem następuje podział kwoty brutto na dwie składowe. Kwota sprzedaży netto zasila zasadniczy rachunek bankowy, natomiast wartość podatku od towarów i usług, trafia na drugi specjalny rachunek bankowy przedsiębiorcy, tak zwany rachunek VAT.

Wspomniany rachunek VAT jest automatycznie zakładany przez instytucje finansowe dla każdego przedsiębiorcy, który posiada rachunek rozliczeniowy firmowy, prowadzony w walucie polskiej. Determinuje to art. 62a ust. 3 ustawy prawo bankowe.

Art. 62a. ust 3. Dla rachunków rozliczeniowych prowadzonych dla tego samego posiadacza bank prowadzi jeden rachunek VAT, niezależnie od liczby prowadzonych dla tego posiadacza rachunków rozliczeniowych. W przypadku prowadzenia więcej niż jednego rachunku rozliczeniowego dla tego samego posiadacza bank prowadzi, na wniosek tego posiadacza, więcej niż jeden rachunek VAT.

Co należy podkreślić, to fakt, że środkami znajdującymi się na tym koncie przedsiębiorca nie może swobodnie dysponować, mimo że są jego własnością. Zebrane fundusze mogą być transferowane na ściśle określone przez prawo cele, między innymi na spłatę fiskalnych zobowiązań z tytułu podatku od towarów i usług lub rozliczenia z kontrahentem, w części zobowiązań obejmującą kwotę VAT. Natomiast art. 62b ust. 2 ustawy prawo bankowe wymienia źródła, które mogą stanowić uznania rachunku VAT:

zapłata kwoty podatku od towarów i usług wynikającej z faktury, przy użyciu komunikatu przelewu
wpłata kwoty podatku od towarów i usług w przypadku wewnątrzwspólnotowego nabycia paliw silnikowych wymienionych w załączniku nr 2 do ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym, przy użyciu komunikatu przelewu
przekaz środków pomiędzy rachunkami VAT tego samego posiadacza, prowadzonych w tym samym banku
zwrotu kwoty odpowiadającej kwocie podatku od towarów i usług w przypadku wystąpienia faktury korygującej z mechanizmem podzielonej płatności, zmniejszającej podstawę opodatkowania
zwrotu różnicy podatku przez urząd skarbowy.

Czym charakteryzuje się faktura z mechanizmem podzielonej płatności?

Podzielona płatność została wprowadzona ustawą o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz innych ustaw z dnia 1 sierpnia 2017 roku, a później nowelizowana. Z założenia ma chronić przed wyłudzeniami VAT i przyczynić się do zwiększenia dochodów budżetowych państwa. W związku z tym można go określić jako mechanizm przeciwko oszustwom podatkowym. Model ten można obecnie stosować dobrowolnie do całości lub do części zobowiązań, przy czym od 1 listopada 2019 r. będzie obowiązkowy w przypadku sprzedaży towarów lub usług wrażliwych, wymienionych złączniku do ustawy o VAT i zastąpi dotychczasowe krajowe odwrotne obciążenie. Mechanizm podzielonej płatności stosuje się wyłącznie w wymianie handlowej między podmiotami prowadzącymi działalność gospodarczą, w której dokumentem księgowym jest faktura z wskazaną kwotą podatku VAT. W związku z tym przedsiębiorcy zadają pytanie, jak ma wyglądać faktura dla obowiązkowego split payment? Tak więc, dokument potwierdzający transakcję w walucie polskiej dotyczącą towarów lub usług objętych obowiązkowym mechanizmem podzielonej płatności niczym się nie różni od tradycyjnej faktury VAT, wystawionej w programie do fakturowania lub ręcznie. Jedyną zmianą jest wybranie właściwej stawki VAT dla przedmiotu sprzedaży i dodatkowe oznaczenie, o czym mówi Art. 106e ustawy o VAT.

Art. 106e ust. 1, pkt 18a) w przypadku faktur, w których kwota należności ogółem stanowi kwotę, o której mowa w art. 19 pkt 2 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców, obejmujących dokonaną na rzecz podatnika dostawę towarów lub świadczenie usług, o których mowa w załączniku nr 15 do ustawy – wyrazy „mechanizm podzielonej płatności”.

Zgodnie z cytowanym przepisem obowiązek umieszczenia na fakturze informacji "mechanizm podzielonej płatności" dotyczy sprzedaży towarów lub usług wymienionych w załączniku nr 15, w której wartość brutto przekracza 15 000zł lub równowartość tej kwoty w walucie obcej. Warto zaznaczyć, że transakcja nie musi dotyczyć wyłącznie pozycji z załącznika. Nawet, gdy faktura zawiera tylko jeden element, ale przekroczy wspomnianą kwotę, sprzedawca jest zobowiązany zamieścić na niej informacje o podzielonej płatności. Może ją wpisać w dowolnym miejscu na dokumencie, nie musi wskazywać konkretnej pozycji objętej obowiązkiem podzielenia płatności. Ogólnie można wyodrębnić następujące grupy towarów i usług wrażliwych, z załącznika nr 15 do ustawy o VAT:

wyroby ze stali
metale szlachetne
metale kolorowe
odpady, surowce wtórne
złom
elektronika (procesory, dyski twarde, laptopy, smartfony, tablety, konsole, itp.)
odbiorniki telewizyjne
paliwa do napędu samochodów
oleje opałowe i smarowe
prawa do emisji gazów cieplarnianych
roboty budowlane
węgiel
części do samochodów i motocykli.

Jak natomiast wygląda wystawienie faktury mechanizm podzielonej płatności w programie do fakturowania? W zasadzie bez znacznych różnic. Po pierwsze zastępuje się oznaczenie „odwrotne obciążenie” wyrazami „mechanizm podzielonej płatności”, a w drugim kroku nalicza się podatek od towaru i usług według stawki VAT właściwej przedmiotu sprzedaży. Część aplikacji już została zaktualizowana, między innymi program do wystawiania faktur FakturaLight, którego można używać na macOS lub Windows.